BÜYÜK GRUP PSİKOLOJİSi- Irkçılık Toplumsal Bölünmeler Narsisistik Liderler ve Şimdi Biz Kimiz? (VAMIK D. VOLKAN)

 

Toplumsal grupların dinamiklerini ve çatışmalarını anlamada psikanalitik bir yaklaşım sunuyor Volkan. Kolektif kimlik, liderlik tipleri, travma ve gruplar arası çatışma gibi konuları derinlemesine irdelenmiş. Kitap, özellikle büyük grupların kimlik geliştirme süreçleri ve bu süreçlerin bireysel kimliklerle nasıl etkileştiği üzerine odaklanıyor.  Büyük grupların liderlerini ve üyelerini, onların bilinçdışı arzularını, korkularını ve grup kimliklerini incelerken, büyük grup psikolojisinin bireysel psikoloji ile nasıl iç içe geçtiğini ve bu ilişkilerin toplumsal çatışmalara nasıl yansıdığını açıklıyor. 

Ana Temalar:

1. Büyük Grup Kimliği: Volkan, büyük grupların kendi kimliklerini geliştirme süreçlerini analiz ediyor. Toplumların ya da geniş insan topluluklarının nasıl ortak bir kimlik geliştirdiğini ve bu kimliğin sürdürülebilir olması için hangi faktörlere ihtiyaç duyduğunu anlatıyor. Bu kimliklerin şekillenmesinde tarihsel olaylar, kültürel değerler ve kolektif hafızanın önemini gösteriyor. Volkan, büyük grup kimliğinin, bireyin kişisel kimliği üzerinde nasıl derin bir etkisi olduğunu vurguluyor. Toplumsal aidiyet hissinin, bireyin kendini anlamasındaki kritik önemi gösteriyor.

2. Toplumsal Travmalar ve Bellek: Travmaların sadece bireylerde değil, gruplar üzerinde de derin izler bıraktığını ve bu travmaların, grupların kimliklerine işlendiğini ifade eder. Tarihsel travmaların ve kolektif anıların, grup psikolojisinde nasıl kalıcı izler bıraktığını ve bu travmaların gelecek nesilleri nasıl etkilediğini inceliyor. 

3. Biz ve Onlar Ayrımı: Volkan, Melanie Klein’ın nesne ilişkileri teorisinden yararlanarak grup psikolojisinde “biz” ve “onlar” ayrımının nasıl oluştuğunu ve bu ayrımın düşmanlık veya önyargıya nasıl yol açabildiğini inceliyor. Bireyin kullandığı savunma mekanizmalarının aynı şekilde toplumsal gruplarda da nasıl kullanıldığını gösteriyor. Özellikle gruplar arası çatışmalarda bu ayrımın keskinleşmesi ve bireylerin, grup kimliği doğrultusunda kendilerini koruma veya “düşman” olarak tanımlanan grup ile çatışma eğiliminde oldukları ele alınıyor. 

4. Liderliğin Rolü: Volkan, Freud’un ''Kitle Psikolojisi'' hakkındaki fikirlerinden yararlanarak Liderlerin grup üzerindeki etkilerini ve grup üyelerinin bilinçdışı süreçlerinin liderleri nasıl yücelttiğini açıklar. Liderlerin toplumsal grup dinamiklerini nasıl yönlendirdiği, bireyleri bir araya getirme veya ayrıştırma gücünün nasıl işlediği analiz ediliyor. 

Kitabın son bölümlerinde ''Abartılı Narsisizmi Olan Kişiler'' adlı başlığın altında bazı liderler incelenmiş. (Adolf Hitler, Richard Nixon). Sağlıklı narsisizmden ayrı olarak patolojik narsisizmin liderlikte nasıl kendini gösterdiğini örneklerle incelemiş. 

Kitap, toplumların ve toplumsal olayların psikolojik boyutlarını anlamak isteyenler için önemli bir kaynak. Volkan'ın derinlemesine analizleri, toplumsal sorunları daha iyi kavramamıza ve toplumlar arasında barışçıl çözüm yolları bulmamıza yardımcı olabilir. Volkan’ın psikanaliz yöntemleriyle toplumsal olguları çözümlemesi sadece psikoloji değil, siyaset bilimi, sosyoloji gibi farklı disiplinlerden okuyuculara oldukça faydalı olacaktır. 

Konu hakkında okuma yapılabilecek diğer kaynaklar:

1- Sigmund Freud- Kitle Psikolojisi

2- Vamık Volkan- Körü Körüne İnanç

3- Vamık Volkan- Kimlik Adına Öldürmek

4- Vamık Volkan-  Göçmenler ve Mülteciler

5- Vamık Volkan- Nazi Mirası

6- Doğan Şahin- Yazılar - Birey ve Toplumun Psikodinamikleri Üzerine